Preventie

Algemeen

Het doel van de afdeling Preventie is: het voorkómen van onbewuste en bewuste dopingovertredingen in de Nederlandse sport. De doelgroepen zijn:

• (Aankomende) topsporters;
• Sporters in de anders-georganiseerde sport (fitness);
• Sportbegeleiders (m.n. trainers/coaches, sport- en huisartsen, (sport)fysiotherapeuten, (sport)diëtisten, sportmasseurs, ouders);
• Sportbonden;
• Het algemene publiek.

Bij de voorlichting wordt informatie aangeboden over de dopingregels, de risico’s van dopinggebruik, worden gezonde en geoorloofde alternatieven om prestaties te verbeteren aangereikt, en wordt getracht een anti-dopinghouding bij sporters en begeleiders te versterken dan wel te realiseren.

Tijdens voorlichtingsbijeenkomsten voor (top)sporters komen in ieder geval de volgende items aan bod: gezondheidsrisico’s van dopinggebruik, de rechten en plichten van sporters, de dopinglijst, de dopingcontroleprocedure, het regelen van dispensaties, de whereabouts, de risico’s van voedingssupplementen, de schade van doping aan de spirit of sport en de campagne 100% Dope Free.

In bijeenkomsten voor sportbegeleiders komt het voorgaande ook aan bod, met daarnaast aandacht voor de rechten en vooral plichten van begeleiders en ook risico-verkleinende en –vergrotende factoren t.a.v. dopinggebruik.

Voor de doelgroep fitnessers worden vooral gastlessen verzorgd binnen vele fitnessopleidingen. Hierbij wordt ingegaan op de verschillende soorten dopinggeduide middelen, risico’s voor gebruik, (bij)werkingen van de middelen, zin en onzin van supplementen, dopingpreventie en de campagne Eigen Kracht. Ook is er aandacht voor ‘harm reduction’, het verkleinen van (gezondheids)risico’s bij gebruik.

De corporate website en de websites 100% Dope Free en Eigen Kracht zijn belangrijke manieren van communicatie met de diverse doelgroepen. Iedereen met een doping gerelateerde vraag kan deze per e-mail stellen aan de Doping Infolijn.

Topsport

Naast de sportbrede campagne 100% Dope Free is er in 2014 ook veel tijd gestoken in de specifiek op het wielrennen gerichte campagne Koersen op een schone sport. Deze campagne geeft vervolg aan de aanbevelingen van de Commissie Sorgdrager, namelijk de anti-dopingcultuur in het wielrennen versterken. Deze campagne, gesubsidieerd door het ministerie van VWS, is begin 2014 van start gegaan en loopt tot medio 2015.

Topsportcampagne 100% Dope Free

Alle reguliere voorlichtingsactiviteiten gericht op de Nederlandse topsport zijn ondergebracht binnen de topsportcampagne 100% Dope Free. De campagne is gebaseerd op periodieke enquêtes onder Nederlandse topsporters. Daaruit bleek dat het overgrote deel van de topsporters tegen het gebruik van doping is. Deze campagne richt zich op het verstrekken van informatie, en daarnaast met name op attitude- en gedragsbehoud c.q. -verandering.

www.100procentdopefree.nl

De website van de campagne neemt een centrale plek in; alles over de campagne is er te vinden. Er zijn in 2014 zeventien nieuwsberichten verschenen en vier nieuwsbrieven naar alle abonnees (zo’n 14.500) verstuurd.

100% Dope Free - True Winner

Bij dit deel van de campagne (gestart in december 2007) kunnen (aankomende) top- en wedstrijdsporters een anti-dopingstatement ondertekenen en zich zo actief uitspreken tegen het gebruik van doping. Na ondertekening krijgt men het gouden polsbandje (toegestuurd) als symbool voor het feit dat je alleen een echte winnaar bent als je zonder doping presteert. In 2014 steeg het aantal getekende statements van ruim 28.000 naar ruim 29.500.

Dit campagnedeel is ontwikkeld en wordt uitgevoerd in samenwerking met de NOC*NSF AtletenCommissie. Femke Dekker (roeien), Rutger Smith (atletiek), Jokelyn Tienstra (handbal), Carl Verheijen (schaatsen), Richard Bottram (Marathon365 & Wheel of Energy), Epke Zonderland (turnen) en Mirjam de Koning-Peper (IPC zwemmen), Thijs van Valkengoed (zwemmen), Churandy Martina (atletiek), Marianne Vos (wielrennen), Vince Rooi (honkballer) en Bauke Mollema (wielrenner) zijn ambassadeurs van de campagne.

Voorlichtingsbijeenkomsten

Leden van de Nationale Testing Pool zijn verplicht jaarlijks een voorlichting van de Dopingautoriteit bij te wonen. Dit kan via de sportbond worden georganiseerd, maar er wordt vooral samengewerkt met de Olympische Netwerken. In totaal zijn er 36 voorlichtingsbijeenkomsten voor (aankomende) topsporters en directe begeleiders geweest.

Outreach-events

In 2014 zijn er zes Outreach events geweest. Hierbij worden doelbewust evenementen/wedstrijden bezocht waar aan grote groepen (m.n. jonge talentvolle) sporters, hun ouders en trainers/coaches algemene informatie kan worden verstrekt en waar zij aan de Dopingautoriteit vragen kunnen stellen. Ook kan men het 100% Dope Free – True Winner statement tekenen. Met de WADA-dopingquiz kan men een incentive winnen. Outreach events vonden plaats bij: ICIC2014, NK RAW Powerliften, WK BMX, IPC Zwemmen (samen met de IPC), teamoverdracht JOS/YOG en NJ(R)K Tennis.

Folder Blijf Negatief!

Ook in 2014 werd de kleine compacte folder getiteld Blijf Negatief! ingezet. De folder is bedoeld om grote groepen sporters die mogelijk in aanmerking komen voor dopingcontroles te wijzen op de belangrijkste risico’s die kunnen leiden tot het maken van een onbewuste dopingovertreding. In de toekomst zal de inhoud van deze folder gecombineerd worden met de Dopingwaaier App-folder.

Talents Only

Binnen de dopingvoorlichting komt het talent (IT, NT, Beloften) steeds meer centraal te staan. In 2013 is de brochure Talents Only! verschenen. Naast de brochure is er op de website van 100% Dope Free extra materiaal te vinden, zoals thematische video’s en aanvullende teksten. Door het ‘kraken’ van de code in de brochure kunnen talenten een certificaat verdienen. In 2014 zijn er 38 certificaten verstuurd. Om de respons te vergroten zal het in 2015 mogelijk worden de code digitaal in te vullen, bijv. tijdens voorlichtingssessies.

Artikelen

Maandelijks werd en wordt een actueel dopingonderwerp beschreven in het NOC*NSF-topsportblad Lopend Vuur. In 2014 zijn in totaal acht artikelen verschenen.

100% Dope Free video’s

In 2014 is er een video gemaakt, namelijk het verhaal van Rudi Kemna. Dit is onderdeel van de campagne Koersen op een schone sport.

Advertenties

Met het verschijnen van de Dopingwaaier App eind 2013 zijn er twee advertenties gemaakt om deze app te promoten. Deze advertenties zijn in 2014 in diverse sportbladen en als digitale banners ingezet.

Dopingwaaier App

Met behulp van een projectsubsidie van VWS is in 2013 een Dopingwaaier App ontwikkeld voor iOS en Android. Voor andere systemen bestaat een mobiele (responsive) website: www.dopingwaaier.nl. Naast de onderdelen die ook in de fysieke dopingwaaier zaten biedt de app de mogelijkheid om alle in Nederland geregistreerde geneesmiddelen te controleren op dopinggeduide stoffen. Ook de NZVT-lijst kan via de app bekeken worden. Dit alles maakt de verspreiding van de informatie in de dopingwaaier een stuk eenvoudiger, goedkoper en sneller. Het zelf en eenvoudig kunnen checken van alle geneesmiddelen en de NZVT-lijst maken het veel gebruiksvriendelijker.

De Dopingwaaier App is eind december 2013 beschikbaar gekomen. Eind 2014 stond het aantal downloads op 8.396.

Tevens is de app middels een promotiecampagne (z-card, advertenties) onder de aandacht van de diverse doelgroepen gebracht.

Koersen op een schone sport

In juni 2013 bracht de Commissie Anti-Doping Aanpak - beter bekend als de Commissie Sorgdrager - haar rapport uit. In het rapport doet de Commissie Sorgdrager diverse anti-doping aanbevelingen voor het wielrennen en voor topsport in het algemeen. Op verzoek van VWS is een vervolgproject ontwikkeld voor 2014 waarbij gewerkt wordt aan een versterking van de reeds ingezette cultuuromslag. De projectpartners zijn de KNWU, NOC*NSF en de Dopingautoriteit. Het project kreeg als naam: Koersen op een schone sport. Een groot deel van de campagne is wielerspecifiek, maar er zijn ook sporttak overstijgende onderdelen. Koersen op een schone sport bestaat uit 5 pijlers: bewustwording, openheid, trainers & begeleiders, wielrennen internationaal en dopingcontroles. De Dopingautoriteit was met name bij de eerste en de laatste pijler intensief betrokken.

Bewustwording
Onder deze pijler zijn diverse onderdelen opgezet en uitgevoerd:

• Samen met Rudi Kemna (ex-profwielrenner en thans ploegleider van Giant-Alpecin) zijn bij alle talentcentra en districten voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Van het verhaal van Rudi is een video gemaakt, zodat het op grotere schaal inzetbaar is. Naast de video is ook een handleiding gemaakt waarmee wielerclubs zelf een workshop rond dit thema kunnen organiseren. De handleiding is naar alle clubs gestuurd.
• Voor de achterban van de KNWU is een informatiepakket gemaakt, getiteld Koers schoon, gebruik je doppen. Naast algemene folders zaten in het pakket stuurdoppen met het 100% Dope Free logo, die wielrenners in hun stuur kunnen plaatsen. Voor BMX-ers zijn speciale stickers gemaakt. De stuurdopactie werd gelanceerd tijdens het NK Wegwielrennen eind juni in Ootmarsum.
• Samen met NOC*NSF is een Doorlopende Leerlijn Dopingvrije Sport ontwikkeld. Een leerlijn behelst een achtjarig opleidingsprogramma in het traject van talent naar topsporter. Aan de hand van een aantal thema’s en concrete doelstellingen is bepaald wat talenten zouden moeten weten en kunnen. Het aanbod is verdeeld over drie voorlichtingen: brons, zilver en goud.
• In de loop van 2014 is er gewerkt aan de 100% Dope Free Challenge. Dit is een online game, bedoeld voor alle leden van de KNWU. Hierbij worden in vijf korte filmpjes dilemma’s geschetst waarbij per dilemma een keuze moet worden gemaakt, waarmee punten zijn te winnen. Er kan zowel individueel als per wielerclub worden gespeeld. Het doel van deze challenge is na te denken over de keuzes die gemaakt worden bij doping gerelateerde zaken.

Dopingcontroles
In 2014 zijn 100 extra dopingcontroles uitgevoerd op wat lager niveau en bij een wat jongere doelgroep dan normaliter wordt gecontroleerd. De dopingcontroles hadden met name een preventieve insteek. Het is belangrijk dat men zich al eerder bewust is van dopingcontroles.

Anders georganiseerde sport

Campagne Eigen Kracht

Binnen de anders georganiseerde sport is de belangrijkste doelgroep: bezoekers van fitnesscentra en hun directe omgeving (vooral fitnessinstructeurs). Hiervoor is de Eigen Kracht campagne ontwikkeld. Het campagnemateriaal betrof in 2014: een mannen- en een vrouwenposter, een grote Eigen Kracht pot, een display met folders, een t-shirt, bidon en een DVD. Via diverse fitnessbladen en voorlichtingen is promotie voor de campagne gemaakt, o.a. door middel van een promotiefolder. Eind 2014 is deze gehele campagne afgesloten. Er hebben uiteindelijk 194 fitnesscentra meegedaan.

www.eigenkracht.nl

Centraal in de campagne staat de Eigen Kracht-website. Naast tekst wordt steeds meer gebruik gemaakt van video’s. Verder zijn er vier volledige jaarprogramma’s te vinden voor vier verschillende trainingsdoelen. De site is gebruiksvriendelijker gemaakt door webberichten onder te brengen in dossiers, zoals training, voeding, supplementen, doping, gezondheid e.d. Hiermee kan de bezoeker makkelijker per onderwerp veel informatie vinden. De website bestaat inmiddels 14 jaar en is voor veel partijen een betrouwbare en rijke bron van informatie geworden.

Deze site richt zich specifiek op (cosmetische) sporters in fitnesscentra. Op de site is objectieve, overzichtelijke en praktisch toepasbare informatie te vinden over clean en effectief spiermassa opbouwen en over verantwoorde manieren om af te slanken. Tevens staat er objectieve informatie over diverse soorten dopinggeduide middelen en de bijwerkingen ervan.

In 2014 is de website geheel vernieuwd en in een eigentijdser jasje gestoken. In totaal zijn er 51 inhoudelijke nieuwsberichten op de site geplaatst, geschreven door twee externe (inhoudelijke/journalistieke) experts uit de fitness/bodybuildingbranche en door eigen preventiemedewerkers. Eenmaal betrof het een waarschuwing voor het supplement Unstoppable waarin nor-DMAA was gevonden.

Video’s

Binnen Eigen Kracht wordt al enige tijd gebruik gemaakt van video’s. In 2014 zijn er diverse video’s op de website geplaatst.

Fitnessopleidingen & Bijeenkomsten

In 2014 zijn in het kader van de Eigen Kracht-campagne 17 gastlessen gegeven aan diverse CIOS’en, ROC’s en particuliere fitnessopleidingen. De Eigen Kracht-bidon (in nieuwe huisstijl) wordt daarbij uitgedeeld aan fitnessinstructeurs in opleiding.

Fontys Hogescholen (Toegepast Psychologie) heeft de Dopingautoriteit wederom benaderd voor samenwerkingsmogelijkheden. Dit heeft zich geconcretiseerd doordat de 150 studenten van het 2e jaar de opdracht hebben gekregen om een voorlichtingscampagne, gericht op verantwoorder supplementengebruik in fitnesscentra, te bedenken voor ons. Ruim 30 campagnevoorstellen heeft dit opgeleverd.

Cleane Kneiters

Cleane Kneiters zijn fitnessers/bodybuilders die bewezen hebben dat je zonder doping een indrukwekkende fysiek kunt opbouwen. In 2014 kwam er een Cleane Kneiter bij waardoor het totale aantal op 14 kwam. Ze staan allen met een achtergrondverhaal en foto’s op de website. De Cleane Kneiters zijn als het ware de ambassadeurs voor fitness. Met enige regelmaat treed er een nieuwe ‘ambassadeur’ toe. Anderen kunnen het goede voorbeeld volgen en zich hierbij aansluiten.

Artikelen

Al sinds 1997 heeft Eigen Kracht een vaste rubriek in het populaire bodybuildingtijdschrift Sport & Fitness Magazine. Onder eigen redactionele verantwoordelijkheid verstrekt de Dopingautoriteit in ieder nummer objectieve informatie over dopinggeduide middelen en zaken die er mee te maken hebben. Vanaf 2014 wordt in plaats van een groot artikel enkele korte berichten in Sport & Fitness geplaatst. Dit is in alle zes uitgaven gebeurd.

Advertenties

In 2013 zijn twee nieuwe banners/advertenties gemaakt met twee cleane kneiters (een man en een vrouw) erop, die ook het gezicht van de nieuwe website vormen. Na het verschijnen van het boek Doping, de nuchtere feiten is hier ook een advertentie voor gemaakt. Deze 3 advertenties hebben in 2014 meerdere malen in de Sport & Fitness, Muscle & Fitness, Flex en de Fit!vak-magazine gestaan. Daarnaast is onder andere ook geadverteerd in Men’s Health, Fitness Expert, Sport & Geneeskunde.

Boek Doping, de nuchtere feiten

In 2000 was het boekje Drug Info, doping. Harde feiten over doping verschenen. Aangezien het boekje op een gegeven moment nog beperkt beschikbaar en verouderd is, is gestart met een nieuwe en verbeterde uitgave. In oktober 2014 verscheen de opvolger: Doping, de nuchtere feiten. De verschijning van het boek werd gevierd met een mini-symposium in het NBC in Nieuwegein. Het eerste exemplaar werd na afloop uitgereikt aan de heer Van Wimersma Greidanus, mede-oprichter en oud-voorzitter van het Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo). Vervolgens is er met advertenties in Bodybuilding – en fitnessbladen veel reclame gemaakt voor het boek. Eind 2014 zijn zo’n 500 exemplaren van het boek verkocht.

Begeleidend personeel

Naast sporters is de afgelopen jaren steeds meer aandacht uitgegaan naar diverse soorten sportbegeleiders. Zij kunnen in positieve zin een belangrijke rol spelen. Vooral de trainer/coach kan een belangrijke rol vervullen. Daarnaast zijn sport(para)medici belangrijk.

Brochure Rondom Begeleiding

De brochure, getiteld Rondom begeleiding. Hoe ouders, trainer-coaches en andere sportbegeleiders kunnen bijdragen aan een dopingvrije sport is wederom verspreid bij voorlichtingsbijeenkomsten, (bij)scholingen en outreaches. In 2013 was een gewijzigde herdruk (oplage 7.500) verschenen in de huisstijl van 100% Dope Free. Deze wordt nog steeds ingezet.

Omdat de Dopingwaaier App ook voor begeleiders een belangrijke bron van informatie is, is deze extra gepromoot in 2014. Zo is twee maal een advertentie geplaatst in het tijdschrift van NLCoach.

Coaches

Er zijn presentaties verzorgd bij diverse coachopleidingen en bijscholingen, zoals de wielercoach niveau 3 en niveau 4, de bokstrainers niveau 3, judotrainer/coach niveau 4, de topcoach 5 en de generieke opleiding coach 4 in Amsterdam en Zwolle.

Voor coaches is speciaal een incentive ontwikkeld: een Coach Negatief Coachmap. Deze is uitgedeeld aan alle ruim 400 deelnemers van het NLCoach-jaarcongres op 12 december. Daarnaast wordt de Coachmap bij opleidingen uitgedeeld aan de cursisten.

(Para)medici en andere begeleiders

Er zijn presentaties verzorgd bij diverse opleidingen en bijscholingen, zoals de Masteropleiding Sportfysiotherapie, twee opleidingen Sportdiëtetiek in Amsterdam en Nijmegen, KNWU-opleidingen voor ploegleider en soigneur, Sportpsychologie van de Radboud Universiteit Nijmegen, en een opleiding voor huisartsen in het AMC (1x). Tevens is er een outreach geweest tijdens het jubileumcongres van het Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS) op 1 februari.

Sportbonden

Bijeenkomst sportbonden

Voor de vijfde keer is de bondenbijeenkomst Samen tegen doping! georganiseerd. Deze vond 14 oktober plaats op Papendal en werd door ruim 60 personen bezocht. Dit waren vertegenwoordigers van sportbonden, Olympische Netwerken en Centra voor Topsport en Onderwijs (CTO’s). Er zijn 6 presentaties gehouden. Het doel van de jaarlijkse bijeenkomst is om bij te praten over de ontwikkelingen op anti-dopinggebied. De aandacht ligt voornamelijk op preventie. Op het programma stonden: Herman Ram over Ontwikkelingen in het anti-dopingbeleid en de Implementatie van de Code 2015, Emiel Krijt over Sport en Integriteit, Erik Duiven over Preventie in de digitale wereld, Margo de Vries over Koersen op een schone sport en Femke Winters over de Doorlopende Leerlijn Dopingvrije Sport.

Algemeen publiek

www.dopingautoriteit.nl

Op de corporate website vormen ANP-nieuwsberichten een belangrijk deel van de actuele informatievoorziening. Deze nieuwsberichten over doping worden direct na verschijning op de website geplaatst. In 2014 zijn er totaal 339 ANP-nieuwsberichten (gecorrigeerd voor verbeterde of uitgebreide berichten) op de site gezet. In 2014 werden zestien eigen berichten op de site geplaatst.

Naast actualiteiten over doping is er algemene informatie te vinden over de dopinglijst, over de campagnes die de Dopingautoriteit voert, en over de eigen organisatie. In een apart servicegedeelte kunnen sporters hun medische dispensaties aanvragen, bestaat er een gedeelte voor het aanleveren van whereabouts van topsporters, en is de NZVT-database ondergebracht.

Doping E-maillijn

De Doping Infolijn (DIL) is hét frontoffice voor dopingvragen, waarachter bij toerbeurt vijf operateurs dienst hebben. Alle vragen worden binnen een werkdag afgehandeld en anoniem in een database geregistreerd.

In 2014 was het totaal aantal e-mails 680, terwijl dat in 2013 1.045 was. Dit betekent dus een forse daling van 35%. Waarschijnlijk is de daling het gevolg van de Dopingwaaier App, die het sporters en begeleiders eenvoudig maakt om de medicatie te checken. Het aantal vragen via de Dopingwaaier App aan de DIL bleek gering. Dit gebeurde in 2014 ongeveer 25 keer.

Perscontacten

In 2014 is de Dopingautoriteit ruim 500 maal benaderd door de media, enerzijds voor toelichting en commentaar op actuele gebeurtenissen, en anderzijds met verdiepende vragen die los stonden van de actualiteit. De directeur van de Dopingautoriteit treedt op als woordvoerder. Bij zijn afwezigheid of naar aanleiding van het specifieke onderwerp treedt ook de Wetenschappelijk beleidsmedewerker van de Dopingautoriteit incidenteel als woordvoerder op.

Persbijeenkomst

Op 19 november vond de jaarlijkse persbijeenkomst plaats in Nieuwegein. Hierbij waren 8 journalisten aanwezig, en vertegenwoordigers van VWS en NOC*NSF. Belangrijk gespreksonderwerpen waren: de nieuwe Code, supplementen, de aankomende dopingwetgeving en onderzoek naar dopingprevalentie. Ook werd de video van Rudi Kemna, getiteld ‘Dat gaat mij niet gebeuren’, vertoond.

Jubileumboek en -bijeenkomst

Ter gelegenheid van het 25-jubileum van de Dopingautoriteit is er een jubileumboek geschreven: Doping onder Controle. 25 jaar dopingbeleid in Nederland (1989-2014). Ook diverse externen hebben een bijdrage hieraan geleverd. Het boek kent 3 delen: Geschiedenis Nationaal, Geschiedenis Internationaal en Geschiedenis Themagericht. Het eerste exemplaar van het boek werd op 14 oktober aangeboden aan vertegenwoordigers van NOC*NSF en VWS tijdens de jubileumbijeenkomst op Papendal. Bij de bijeenkomst waren zo’n 150 personen aanwezig. Naast diverse speeches werd ook een korte video getoond met de geschiedenis van de Dopingautoriteit.