Onderzoek

De wetenschappelijk activiteiten van de Dopingautoriteit bestaan uit de volgende taken:

een continue inventarisatie van de wetenschappelijke literatuur op dopinggerelateerde relevantie;
het uitvoeren en initiëren van onderzoek als dat ten dienste staat van het (inter)nationale anti-dopingbeleid; en
de verspreiding van wetenschappelijke dopingkennis zowel binnen als buiten de organisatie.

Wetenschappelijke kennis wordt in de praktijk steeds vaker vroegtijdig ingezet bij gedane bevindingen op basis van uitgevoerde dopingcontroles. Van oudsher valt ook het project “voedingssupplementen en doping” onder de wetenschappelijke activiteiten.

Inventarisatie wetenschappelijke literatuur

Om op de hoogte te blijven van de meest recente ontwikkelingen houdt de Dopingautoriteit nieuwe publicaties van dopinggerelateerde wetenschappelijke literatuur nauwgezet bij en slaat de relevante artikelen op in haar archief. Dit archief is in 2011 aangevuld met ongeveer 200 relevante artikelen, wat het totaal aantal beschikbare artikelen heeft gebracht op meer dan 2500. Het aantal relevante publicaties nam zienderogen toe in de afgelopen jaren; ook op wetenschappelijk gebied is doping een onderwerp dat steeds meer in de belangstelling is komen te staan.

De informatie uit de beschikbare literatuur wordt actief verspreid en dient als basis voor de interne advisering aan onder andere de afdelingen Controle en Preventie. Deze informatie wordt tevens gebruikt om specifieke wetenschappelijke vragen te beantwoorden van artsen, juristen, journalisten, studenten en andere belangstellenden.

Effectiviteit anti-dopingbeleid

In december 2010 is begonnen met een promotietraject met de titel ‘Effectiviteit van (anti-)dopingbeleid’. Het onderzoek richt zich op een multidisciplinaire aanpak van deze brede onderzoeksvraag, waarbij met name gekeken zal worden naar de gebieden preventie, opsporing en sanctionering, en hoe deze met elkaar verweven zijn tot de huidige anti-dopingaanpak in internationaal verband en in Nederland. Als promotor fungeert Prof. Dr. Maarten van Bottenburg, hoogleraar sportontwikkeling aan de Universiteit Utrecht. In 2011 is het onderzoeksplan geschreven en verfijnd, en is er een bezoek gebracht aan het WADA-hoofdkantoor om de plannen te bespreken en, waar mogelijk, aan te haken bij bestaande WADA-initiatieven.

Anabolenpolikliniek

Het VU-Medisch Centrum is in 2010 gestart met een polikliniek speciaal voor mensen die gezondheidsproblemen ervaren als gevolg van het gebruik van doping/spierversterkende middelen. Vanwege een verandering van werkkring van de initiator van deze polikliniek, Dr. Pim de Ronde, is de polikliniek in de loop van 2011 verplaatst naar het Kennemer Gasthuis in Haarlem. In eerste instantie is deze polikliniek bedoeld om de daadwerkelijk ervaren gezondheidsschade in kaart te brengen; in een later stadium kan deze setting eventueel gebruikt worden om wetenschappelijke onderzoeken uit te voeren. Sporters worden niet begeleid bij het gebruik van anabole steroïden. De polikliniek is één avond per week geopend en heeft inmiddels zo’n 150 bezoekers gehad. De Dopingautoriteit fungeert als adviseur.

Genetische doping

In 2011 is gestart met een update van het rapport over genetische doping uit 2004. De ontwikkelingen binnen dit onderwerp worden uiteraard continu gevolgd, deels via contacten met het Nederlandse lid van de WADA Expert Group on Gene Doping, hoogleraar farmaceutische genmodulatie Hidde Haisma. Samen met de hoogleraar in de geschiedenis van de farmacie Toine Pieters en één van zijn studenten wordt een publicatie voorbereid over de huidige stand van zaken bij dit onderwerp.

Overig

Met zes andere wetenschappelijke medewerkers, werkzaam bij de nationale anti-dopingorganisaties van Zwitserland, Noorwegen, Groot-Brittannië, Canada, de Verenigde Staten en Australië, is een werkgroep opgericht om wetenschapsgerelateerde ervaringen uit te wisselen. Eenmaal in de twee maanden vindt er een telefonische vergadering plaats over lopende onderzoeken en specifieke wetenschappelijke dopingkwesties. Het voorzitterschap rouleert per vergadering.

Tijdens een bijeenkomst belegd door de directie Geneesmiddelen en Medische Technologie van het ministerie van VWS is geparticipeerd in discussies over vervalste medische producten. Hiernaast is onder regie van NOC*NSF en het Mulierinstituut tijdens enkele discussiesessies en schriftelijke rondes meegewerkt aan het Sectorplan Sportonderzoek en –onderwijs 2011-2016, getiteld Fundament onder de Olympische ambities. Ook is op uitnodiging van het Sociaal Cultureel Planbureau deelgenomen aan een expertmeeting over de Kennisinfrastructuur op het gebied van sport (deelsessie “Talentvol Nederland”, oftewel topsport).

Bij het Nederlands Forensisch Instituut zijn twee cursussen gevolgd en afgerond: criminalistiek (februari/maart) en Bayesiaanse statistiek (mei/juni).

Er zijn meerdere studenten begeleid en beoordeeld die als onderdeel van hun studie een dopingonderwerp nader hebben uitgediept. Speciale vermelding verdienen Michel Riemersma van de masteropleiding “applied ethics” van de Universiteit Utrecht met zijn scriptie “Is the inclusion of cannabis on the anti-doping list morally wrong?” en Suzanne Bosman van de masteropleiding “forensic science” van de Universiteit van Amsterdam met haar scriptie “State-of-the-art analysis of anabolic steroids in human blood, urine, hair and saliva”.

Tenslotte is voor het tijdschrift International Journal of Sports Medicine driemaal opgetreden als referent.

NZVT

Er zijn in 2011 140 product-batch combinaties toegevoegd aan de website. Dit is het hoogste aantal ooit, wat een signaal is dat het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT) nog steeds in een belangrijke behoefte voorziet van sporters en hun begeleiders. Het NZVT is opgezet in 2003 en dat een systeem voor het testen van voedingssupplementen nog steeds noodzakelijk is, werd in 2011 onder meer bewezen door de bevinding dat één ingediende batch is afgekeurd vanwege de onverwachte aanwezigheid van steroïden in een verder regulier product. In totaal stonden er eind 2011 283 product-batch combinaties op de NZVT-website (antidoping.nl/nzvt), verdeeld over 169 producten, 38 producenten en 17 inhoudelijke categorieën.

De Dopingautoriteit fungeert tevens als adviseur bij een vergelijkbaar initiatief van het Britse bedrijf HFL (zie www.informed-sport.com).