Wetenschappelijk onderzoek

De wetenschappelijk activiteiten van de Dopingautoriteit bestaan uit de volgende taken:

een continue inventarisatie van de wetenschappelijke literatuur op dopinggerelateerde relevantie;
het uitvoeren en initiëren van onderzoek als dat ten dienste staat van het (inter)nationale anti-dopingbeleid; en
de verspreiding van wetenschappelijke dopingkennis, zowel binnen als buiten de organisatie.

Inventarisatie wetenschappelijke literatuur

Om op de hoogte te blijven van de meest recente ontwikkelingen houdt de Dopingautoriteit nieuwe publicaties van dopinggerelateerde wetenschappelijke literatuur nauwgezet bij en slaat de relevante artikelen op in haar archief. Dit archief is in 2016 aangevuld met iets meer dan 130 relevante artikelen. Alle artikelen zijn intern digitaal beschikbaar en de belangrijkste artikelen worden geplaatst op de website www.doping.nl. Hiernaast wordt continu een netwerk onderhouden met verschillende wetenschappers om op de hoogte te blijven van de meest recente ontwikkelingen op allerlei vakgebieden die van belang zijn voor het onderwerp ‘doping’ (Hematologie, Cardiologie, Endocrinologie, Fysiologie, Sociologie, Gezondheidsvoorlichting, Ethiek, Sportgeneeskunde, Genetische Therapie en Detectie/analyse).

Er is in totaal driemaal opgetreden als referent voor zogenoemde peer-reviewed wetenschappelijke tijdschriften. Hiernaast is een tweetal studenten begeleid en beoordeeld die als onderdeel van hun studie Forensische Chemie (Universiteit van Amsterdam) een dopingonderwerp nader hebben uitgediept.

De informatie uit de beschikbare literatuur wordt actief verspreid en dient als basis voor de interne advisering aan de afdelingen Handhaving & Opsporing en Preventie, aan de juridisch medewerker (in het kader van specifieke dopingzaken) en aan de directeur (onder andere voor zijn perscontacten). Deze informatie wordt tevens gebruikt om specifieke wetenschappelijke vragen te beantwoorden van externen, zoals artsen, juristen, journalisten, studenten en andere belangstellenden.

In november 2016 is het proefschrift ‘Striking the right balance – effectiveness of anti-doping policies’ succesvol verdedigd aan de Universiteit Utrecht. Het was de bekroning van een meerjarenonderzoek naar de effectiviteit van het (anti-)dopingbeleid. Promotor was Prof. Dr. Maarten van Bottenburg, hoogleraar sportontwikkeling. Het proefschrift concludeert dat dit belangrijke aspect van het (inter)nationale beleid te weinig aandacht heeft gekregen in de afgelopen jaren, maar dat er wel mogelijkheden beschikbaar zijn om het beleid op zowel kwantitatieve als kwalitatieve manier te toetsen. Het proefschrift is hier te vinden.

Overige wetenschappelijke zaken

Met zeven andere (wetenschappelijke) medewerkers, werkzaam bij de nationale anti-dopingorganisaties van Zwitserland, Noorwegen, Denemarken, Groot-Brittannië, Duitsland, de Verenigde Staten, en Nieuw-Zeeland, bestaat er een werkgroep om ervaringen uit te wisselen. Periodiek vindt er een (telefonische) vergadering plaats over lopende onderzoeken en specifieke wetenschappelijke dopingkwesties. In 2016 zijn er drie vergaderingen gehouden. Het voorzitterschap rouleert per vergadering.

Endocrinoloog Pim de Ronde heeft in het Spaarne Gasthuis in Haarlem (het vroegere Kennemer Gasthuis) een polikliniek opgezet die gericht is op mensen die gezondheidsproblemen ervaren als gevolg van het gebruik van anabole steroïden. De polikliniek is één dagdeel per week geopend. De Dopingautoriteit fungeert als adviseur. In 2016 is de anabolenpoli verder gegaan met een longitudinaal onderzoek waarbij 100 gebruikers van (onder andere) anabole steroïden zullen worden gevolgd tijdens en na hun anabolenkuur. Het onderzoek, bekend onder de naam HAARLEM-studie (health risks of anabolic androgen steroid use by male amateur athletes), wordt voornamelijk gefinancierd vanuit particuliere bronnen afkomstig uit het Spaarne Gasthuis.

De Dopingautoriteit fungeert verder als adviseur bij een wetenschappelijk project waarbij marathonlopers begeleid gaan worden in de jacht op een wereldrecord onder de twee uur (zie www.sub2hrs.com), bij het Britse voedingssupplemententestsysteem Informed Sport van het bedrijf LGC en bij de Amerikaanse wielrenbond USA Cycling.

Het Leidse bedrijf CHDR heeft een onderzoek uitgevoerd naar de prestatieverhogende en gezondheidsgerelateerde effecten van EPO-gebruik en ook hier heeft de Dopingautoriteit in geadviseerd, en actief geholpen in het zoeken naar goedgetrainde proefpersonen die gedurende langere tijd niet in wedstrijdverband mogen uitkomen. Een andere adviseursrol richt zich op rioolwateronderzoek naar dopingmiddelen dat door het Utrechtse bedrijf KWR Watercycle Research Institute wordt uitgevoerd. Tenslotte is er geparticipeerd in een onderzoek van NOC*NSF naar de risico’s van clenbuterol-contaminatie in consumptievlees in enkele landen buiten Europa.

Net als in voorgaande jaren is er deelgenomen aan regulier overleg van de directie Geneesmiddelen en Medische Technologie van het ministerie van VWS over vervalste medische producten. Ook is in enkele aparte vergaderingen verder gesproken over de wens om tot een meldpunt te komen voor gezondheidsschade als gevolg van het gebruik van vervalste geneesmiddelen. In deze categorie zijn de dopingproducten altijd prominent aanwezig en een dusdanig meldpunt zou aansluiten op de aanbevelingen van het rapport van de Gezondheidsraad over doping uit 2010.

Er zijn verdere stappen gezet in de inventarisatie van daadwerkelijk ervaren gezondheidsgevolgen als gevolg van het gebruik van dopingmiddelen. Deze oudere wens blijkt aan te sluiten bij wensen van het RIVM en van het Kenniscentrum Sport. De Dopingautoriteit participeert in deze overleggen. Deze trajecten sluiten ook aan bij eerder gedane aanbevelingen van de Gezondheidsraad (2010).

Tenslotte heeft de Dopingautoriteit een viertal wetenschappelijke congressen bezocht: ‘Cooperation between NADOs and WADA Accredited Laboratories: How to Improve Testing’ (februari, in Bonn), het 15e USADA Symposium getiteld ‘Anti-Doping Science - Recovery, Repair, and Regeneration: From Steroids to Stem Cells’ (oktober, in Seattle), de 7e Dag van het SportOnderzoek (november, Groningen) en het 13e Sportmedisch Wetenschappelijk Jaarcongres van de Vereniging voor Sportgeneeskunde (november, Ermelo). Er is deelgenomen aan dopingdiscussies in Eastbourne (Engeland) voor het weekblad Cycling Weekly en in Groningen bij het lokale Kenniscafé.