Inleiding
De wetenschappelijk activiteiten van de Dopingautoriteit bestaan uit de volgende taken:
- een continue inventarisatie van de wetenschappelijke literatuur op dopinggerelateerde relevantie;
- het uitvoeren en initiëren van onderzoek als dat ten dienste staat van het (inter)nationale anti-dopingbeleid; en
- de verspreiding van wetenschappelijke dopingkennis zowel binnen als buiten de organisatie.
Van oudsher valt het project ‘voedingssupplementen en doping’ ook onder de wetenschappelijke activiteiten.
Inventarisatie wetenschappelijke literatuur
Om op de hoogte te blijven van de meest recente ontwikkelingen houdt de Dopingautoriteit nieuwe publicaties van dopinggerelateerde wetenschappelijke literatuur nauwgezet bij en slaat de relevante artikelen op in haar archief. Dit archief is in 2013 aangevuld met ongeveer 250 relevante artikelen, wat het totaal aantal beschikbare artikelen heeft gebracht op meer dan 3100. Alle artikelen zijn inmiddels gedigitaliseerd. Het aantal relevante publicaties neemt zienderogen toe in de afgelopen jaren; ook op wetenschappelijk gebied is doping een onderwerp dat steeds meer in de belangstelling komt te staan.
De informatie uit de beschikbare literatuur wordt actief verspreid en dient als basis voor de interne advisering aan onder andere de afdelingen Controle en Preventie. Deze informatie wordt tevens gebruikt om specifieke wetenschappelijke vragen te beantwoorden van artsen, juristen, journalisten, studenten en andere belangstellenden.
Onderzoek
Effectiviteit anti-dopingbeleid
In december 2010 is begonnen met een promotietraject met de titel ‘Effectiviteit van (anti-)dopingbeleid’. Het onderzoek richt zich op een multidisciplinaire aanpak van deze brede onderzoeksvraag, waarbij met name gekeken zal worden naar de gebieden preventie, opsporing en sanctionering, en hoe deze met elkaar verweven zijn tot de huidige anti-dopingaanpak in internationaal verband en in Nederland. Als promotor fungeert Prof. Dr. Maarten van Bottenburg, hoogleraar sportontwikkeling aan de Universiteit Utrecht. In 2012 is begonnen met de dataverzameling; het project loopt tot eind 2014. In 2013 zijn artikelen verschenen over de whereabouts, over genetische doping (zie hieronder) en over de prevalentie van dopinggebruik in fitnesscentra. Verschillende andere artikelen zijn in voorbereiding.
Anabolenpolikliniek
Endocrinoloog Pim de Ronde heeft in het Kennemer Gasthuis in Haarlem een polikliniek opgezet die gericht is op mensen die gezondheidsproblemen ervaren als gevolg van het gebruik van anabole steroïden. De polikliniek is één dagdeel per week geopend. De Dopingautoriteit fungeert als adviseur. Mede op voorspraak van de Dopingautoriteit is deze ‘anabolenpoli’ erkend als officieel expertisecentrum door de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen.
Genetische doping
In 2013 is middels het publiceren van een review over het onderwerp genetische doping in het wetenschappelijk tijdschrift British Journal of Sports Medicine gerapporteerd over dit deelproject. Vanaf nu zal deze ‘doping van de toekomst’ niet projectmatig maar continu in de aandacht staan. Bij verschillende presentaties komt het onderwerp terug, en meerdere Nederlandse onderzoeksinstituten hebben belangstelling getoond om mee te werken aan mogelijke detectietechnieken. De Groningse hoogleraar farmaceutische genmodulatie Hidde Haisma is al sinds enkele jaren lid van de WADA Expert Group on Gene Doping.
Internationale werkgroep ‘Science’
Met zeven andere (wetenschappelijke) medewerkers, werkzaam bij de nationale anti-dopingorganisaties van Zwitserland, Noorwegen, Groot-Brittannië, Duitsland, de Verenigde Staten en Australië, bestaat er een werkgroep om ervaringen uit te wisselen. In 2013 is ook de Nieuw-Zeelandse collega tot deze groep toegetreden. Eenmaal in de twee maanden vindt er een telefonische vergadering plaats over lopende onderzoeken en specifieke wetenschappelijke dopingkwesties. Het voorzitterschap rouleert per vergadering.
Internationale congressen
Op uitnodiging van de zusterorganisatie United States Anti-Doping Agency (USADA) is in oktober 2013 een bezoek gebracht aan het door hen jaarlijks georganiseerde wetenschappelijk congres. Dit jaar was het congres gericht op de steeds verdergaande introductie van biologische paspoorten binnen de dopingbestrijding. Het was de twaalfde keer dat USADA een wetenschappelijk congres organiseerde en het was de elfde keer dat de Dopingautoriteit uitgenodigd was.
NZVT
Er zijn in 2013 182 product-batch combinaties toegevoegd aan de website. Dit betekende een nieuw record, wat een signaal is dat het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT) nog steeds in een belangrijke markt voorziet voor sporters en hun begeleiders. Het NZVT is opgezet in 2003 en getuige de meerdere positieve dopingcontroles die (nog steeds) achteraf aan zogenoemde ‘vervuilde’ voedingssupplementen worden gewijd, is een dergelijk testsysteem onverminderd noodzakelijk. In totaal stonden er op 31 december 2013, 434 product-batchcombinaties op de NZVT-website (antidoping.nl/nzvt), verdeeld over 181 producten, 30 producenten en 17 inhoudelijke categorieën.
De Dopingautoriteit fungeert tevens als adviseur bij een vergelijkbaar initiatief van het Britse bedrijf HFL (zie www.informed-sport.com). Met steun van de Europese Unie is bovendien een nieuwe poging gestart om te komen tot internationale afspraken zodat alle topsporters de beschikking hebben over een overzicht van supplementen met de kleinst mogelijke dopingrisico’s. Hiervoor is in juni 2013 een symposium belegd in Brussel, waar de Dopingautoriteit de principes van een goed testprogramma heeft gepresenteerd.
Diversen
Er zijn meerdere studenten begeleid en beoordeeld die als onderdeel van hun studie een dopingonderwerp nader hebben uitgediept. Het gaat hierbij met name om gezondheidsgerelateerde en forensische opleidingen.
Er is enkele keren opgetreden als referent voor zogenoemde peer-reviewed wetenschappelijke tijdschriften bij dopinggerelateerde artikelen: tweemaal voor het International Journal of Sports Medicine, eenmaal voor het Journal of Sports Sciences en eenmaal voor het Italiaanse (maar Engelstalige) tijdschrift Annali dell'Istituto Superiore di Sanità.
Bij een tweetal bijeenkomsten, belegd door de directie Geneesmiddelen en Medische Technologie van het ministerie van VWS, is geparticipeerd in discussies over vervalste medische producten. Ook is in een aparte sessie input gegeven over de mogelijkheid om tot een meldpunt te komen voor gezondheidsschade als gevolg van het gebruik van vervalste geneesmiddelen. In deze categorie zijn de dopingproducten altijd prominent aanwezig en een dusdanig meldpunt zou aansluiten op de aanbevelingen van het rapport van de Gezondheidsraad over doping uit 2010.
Naar aanleiding van een externe vraag is er contact geweest met het College voor zorgverzekeringen (CVZ), de uitgever van het medicijnen-naslagwerk het Farmacotherapeutisch Kompas. Daarin stond als algemene bijwerking van testosteron ‘penisverlenging’ vermeld, terwijl deze bijwerking alleen voorkomt bij pre-puberale jongens en niet bij volwassen mannen. Dit is inmiddels gecorrigeerd door het CVZ.