Preventie

Algemeen

Het doel van de afdeling Preventie is: het voorkómen van onbewuste en bewuste dopingovertredingen in de Nederlandse sport. De belangrijkste doelgroepen zijn: topsporters, sporters in de anders georganiseerde sport (m.n. fitness), begeleiders (m.n. trainer/coaches, sport- en huisartsen, (sport)fysiotherapeuten, (sport)diëtisten, sportmasseurs, ouders), en het algemene publiek.

Bij interventies wordt informatie aangeboden over de dopingregels, de risico’s van dopinggebruik, worden gezonde en geoorloofde alternatieven om prestaties te verbeteren aangereikt, en wordt getracht een anti-dopinghouding bij sporters en begeleiders te versterken dan wel te realiseren.

Tijdens voorlichtingsbijeenkomsten voor topsporters komen de volgende items specifiek aan bod: gezondheidsrisico’s van dopinggebruik, de rechten en plichten van sporters, de dopinglijst, de dopingcontroleprocedure, het regelen van dispensaties, de whereabouts, de risico’s van voedingssupplementen, de schade van doping aan de ‘spirit of sport’ en de campagne 100% Dope Free.

In bijeenkomsten voor begeleiders komt het voorgaande ook aan bod, met daarnaast aandacht voor de rechten en vooral plichten van begeleiders en ook risicoverkleinende en –vergrotende factoren t.a.v. dopinggebruik.

Voor de doelgroep fitnessers worden vooral gastlessen verzorgd binnen vele fitnessopleidingen. Hierbij wordt ingegaan op de verschillende soorten dopinggeduide middelen, risico’s voor gebruik, (bij)werkingen van de middelen, zin en onzin van supplementen, dopingpreventie en de campagne Eigen Kracht.

De vier websites (dat wil zeggen: de corporate website www.dopingautoriteit.nl, en de websites www.100procentdopefree.nl, www.eigenkracht.nl en www.doping.nl) van de Dopingautoriteit zijn belangrijke manieren van communicatie met de diverse doelgroepen. Daarnaast maken zowel topsporters, fitnessers als begeleiders gebruik van de Doping E-maillijn (sinds 2012 kunnen vragen alleen per e-mail gesteld worden).

Vanwege de veranderde ‘Cookie-wetgeving’ konden niet voor het gehele jaar de webstatistieken worden geregistreerd. Daarom zijn die in dit jaarverslag achterwege gelaten.

Topsport

Topsportcampagne 100% Dope Free

Veel reeds bestaande activiteiten gericht op de Nederlandse topsport zijn ondergebracht binnen de topsportcampagne 100% Dope Free. De campagne is gebaseerd op de vierjaarlijkse enquête onder Nederlandse topsporters. Daaruit bleek dat het overgrote deel van de topsporters tegen het gebruik van doping is. Deze campagne richt zich naast het verstrekken van informatie met name op een attitude- en gedragsverandering.

www.100procentdopefree.nl

De website van de campagne neemt een centrale plek in; alles over de campagne is er te vinden. Er zijn in 2012 24 nieuwsberichten verschenen en vijf nieuwsbrieven naar alle abonnees (zo’n 14.000) verstuurd.

100% Dope Free - True Winner

Bij dit deel van de campagne (gestart in december 2007) kunnen (aankomende) top- en wedstrijdsporters een anti-dopingstatement ondertekenen en zich zo actief uitspreken tegen het gebruik van doping. Na ondertekening krijgt men het gouden polsbandje (toegestuurd) als symbool voor het feit dat je alleen een echte winnaar bent als je zonder doping presteert. In 2012 steeg het aantal getekende statements van ruim 23.000 naar ruim 25.000.

Dit campagnedeel is ontwikkeld en wordt uitgevoerd in samenwerking met de NOC*NSF AtletenCommissie. Femke Dekker (roeien), Rutger Smith (atletiek), Jokelyn Tienstra (handbal), Carl Verheijen (schaatsen), Richard Bottram (Marathon365 & Wheel of Energy), Epke Zonderland (turnen), Mirjam de Koning-Peper (zwemmen), Thijs van Valkengoed (zwemmen), Churandy Martina (atletiek) en Marianne Vos (wielrennen) zijn ambassadeurs van de campagne. In 2012 is Vince Rooi (honkballer) aan het rijtje toegevoegd, o.m. met een video op de website. Van een zestal ambassadeurs zijn roll-up banners gemaakt.

Voorlichtingsbijeenkomsten

Leden van de Nationale Testing Pool (NTP) zijn verplicht jaarlijks een voorlichting van de Dopingautoriteit bij te wonen. Dit kan via de sportbond worden georganiseerd, maar er wordt vooral samengewerkt met de Olympische Steunpunten. In totaal zijn er 47 voorlichtingsbijeenkomsten voor (aankomende) topsporters en directe begeleiders geweest. 

In 2012 werd voor het tweede jaar de online voorlichting voor topsporters aangeboden. Uit de topsportenquête (2010) bleek dat sporters graag digitaal worden geïnformeerd. In 2011 volgden 103 sporters de online voorlichting en de waardering ervoor bleek hoog. In 2012 waren dit er veel minder, namelijk 32.

Outreach events

In 2012 zijn er zeven Outreach events geweest. Hierbij worden doelbewust evenementen / wedstrijden bezocht waar aan grote groepen (m.n. jonge talentvolle) sporters, maar ook aan hun ouders en trainers/coaches algemene informatie kan worden verstrekt en waar zij aan de Dopingautoriteit vragen kunnen stellen. Ook kan men het 100% Dope Free – True Winner statement tekenen. Middels de WADA-dopingquiz kan men een incentive winnen. Outreach events vonden plaats bij: NK Indoor Atletiek, Jubileumfeest KNSB, NJ(R)K Tennis, WK Basketball (vrouwen -17 jaar), WK Wielrennen (weg), KNWU Wielerdag en ISU World Cup (i.s.m. de ISU).

Dopingwaaier

Ook in 2012 verscheen weer een dopingwaaier met als thema Talent tegen Doping. De inhoud van de dopingwaaier bestaat uit de belangrijkste dopingregels, de WADA-dopinglijst, een lijst met veel gebruikte toegestane geneesmiddelen (per ziektebeeld geordend) en een uitleg over de dopingcontroleprocedure. Begin januari, toen de nieuwe dopinglijst van kracht werd, is de dopingwaaier verstuurd naar alle sporters aan wie NOC*NSF de A-, B- of HP-status verleend heeft. Ook alle sportartsen, de leden van de GDS-commissie en perscontacten van de Dopingautoriteit ontvingen een waaier. Verder zijn de topsportbonden en Olympische Steunpunten verzocht de dopingwaaier te verspreiden onder sporters en begeleiders. Tijdens voorlichtingsbijeenkomsten, outreach-events en beursdeelname is de dopingwaaier uitgedeeld. DCO’s nemen waaiers mee die bij controles kunnen worden uitgedeeld. Ook is de dopingwaaier los te koop.

Folder Blijf Negatief!

In 2012 is een kleine compacte folder verschenen, getiteld Blijf Negatief! De folder is bedoeld om grote groepen sporters die mogelijk in aanmerking komen voor dopingcontroles te wijzen op de belangrijkste risico’s die kunnen leiden tot het maken van een onbewuste dopingovertreding. De folder is verspreid via alle sportbonden, Olympische Netwerken, alle SportMedische Instellingen (SMIs) en alle Betaald Voetbal Organisaties (BVOs).

Artikelen

Maandelijks werd en wordt een actueel dopingonderwerp beschreven in het NOC*NSF-topsportblad Lopend Vuur. In 2012 zijn er acht artikelen verschenen.

100% Dope Free video’s

In 2012 is er een video gemaakt met ambassadeur Churandy Martina, naast de video die met Vince Rooi is gemaakt.

Advertenties

Om aandacht te vragen voor de campagne wordt de ‘Be True’-advertentie ingezet. Hierbij worden sporters opgeroepen het 100% Dope Free – True Winner statement te tekenen en zich achter de campagne te scharen. Deze advertentie is in 2012 in diverse sportbladen gebruikt.

Bijeenkomst sportbonden

Voor de derde keer is er een bondenbijeenkomst geweest (Samen tegen doping) voor medewerkers van sportbonden. Deze vond op 11 november plaats in Nieuwegein en werd door 40 personen bezocht van zowel sportbonden als Olympische Steunpunten. Het doel was de samenwerking te verbeteren om zodoende zo veel mogelijk (aankomende) topsporters voor te lichten vóór hun eerste dopingcontrole. Het voornemen is jaarlijks zo’n bondenbijeenkomst te organiseren. Recente ontwikkelingen in het dopingbeleid, bijpraten over onze topsportplannen, hoe tuchtzaken worden afgehandeld en een evaluatie van het preventiebeleid waren in 2012 de onderwerpen.

Ontwikkelingen

Binnen de dopingvoorlichting komt het talent (IT, NT, Beloften) steeds meer centraal te staan. Daarvoor is in 2012 verder gewerkt aan een talentenproject, genaamd Talents Only. Deze zal naast een brochure ook bestaan uit onderdelen (info en video’s) op de website. Talents Only zal voorjaar 2013 verschijnen.

Geneesmiddelen Dispensatie Sporter (commissie en secretariaat)

Ook in 2012 is de dispensatieregeling weer enigszins versoepeld. Was eerder al geen dispensatie nodig voor veel gebruikte beta-2 agonisten als salbutamol en salmeterol, vanaf 1 januari 2012 is dit evenmin nodig voor formoterol, per inhalatie.

Uiteindelijk is er in 82 gevallen dispensatie verleend. Er werd slechts 1 verzoek niet ingewilligd.

De meeste toestemmingen hadden in 2012 betrekking op het gebruik van methylfenidaat (35%; hetzelfde percentage als in 2011). Andere medicatie waarvoor vaak dispensatie werd verleend was prednison (24%, 11% in 2011) en insuline (12%, 5% in 2011).

In totaal waren de aanvragen afkomstig van 21 verschillende sportbonden, tien minder dan in 2010. De meeste aanvragen waren ook dit jaar weer afkomstig van de Wielrenunie (KNWU, 21%) en de Zwembond (KNZB, 15%). Drie bonden waren goed voor 7% van de aanvragen: de Judobond (JBN), Atletiekunie en Schaatsenrijdersbond (KNSB). 

Anders georganiseerde sport

Campagne Eigen Kracht

Binnen de anders georganiseerde sport is de belangrijkste doelgroep: bezoekers van fitnesscentra en hun directe omgeving (vooral fitnessinstructeurs). Hiervoor is de Eigen Kracht campagne ontwikkeld. Het campagnemateriaal betreft: een mannen- en een vrouwenposter, een grote Eigen Kracht pot, een display met folders, een t-shirt, bidon en een DVD. Via diverse fitnessbladen en voorlichtingen is promotie voor de campagne gemaakt, o.a. door middel van een promotiefolder. Eind 2012 deden 171 fitnesscentra mee aan de campagne.

Om de campagne Eigen Kracht extra onder de aandacht te brengen bij fitnesscentra, is een ‘winteractie’ gestart in december, doorlopend naar januari en februari 2013. Deze actie bestond uit extra webberichten op de website (www.eigenkracht.nl), een aankondiging van de actie op de website, een advertentie in Fit!Magazine en een mailing naar ruim 800 fitnesscentra die lid zijn van Fit!vak. Daarnaast is er een belactie gestart om fitnesscentra te stimuleren gebruik te maken van de voorlichtingsmaterialen van Eigen Kracht en daarmee op de lijst van Eigen Kracht Centra (vermelding op de website) te komen. Dit heeft 30 nieuwe centra opgeleverd, waardoor het totaal van participerende centra op 171 kwam te liggen. In februari 2013 wordt een belactie gestart om te onderzoeken hoe de materialen zijn ervaren door de bezoekers van de participerende fitnesscentra. Eind maart wordt een hierover een rapportage opgesteld.

www.eigenkracht.nl

Centraal in de campagne staat de Eigen Kracht-website. Naast tekst wordt steeds meer gebruik gemaakt van video’s. Verder zijn er vier volledige jaarprogramma’s te vinden voor vier verschillende trainingsdoelen. De site is gebruiksvriendelijker gemaakt door webberichten onder te brengen in dossiers, zoals training, voeding, supplementen, doping, gezondheid e.d. Hiermee kan de bezoeker makkelijker per onderwerp veel informatie vinden.

Deze site richt zich specifiek op (cosmetische) sporters in fitnesscentra. Op de site is objectieve, overzichtelijke en praktisch toepasbare informatie te vinden over clean en effectief spiermassa opbouwen en over verantwoorde manieren om af te slanken. Tevens staat er objectieve informatie over diverse soorten dopinggeduide middelen en de bijwerkingen ervan. Ook is er van alles te vinden over de Eigen Kracht-campagne.

In 2012 zijn er in totaal 56 inhoudelijke nieuwsberichten op de site geplaatst, geschreven door drie externe (inhoudelijke/journalistieke) experts uit de fitness/bodybuildingbranche en door eigen preventiemedewerkers. Een betrof een persbericht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) inzake het verbod op de stof methylhexanamine.

Video’s

Binnen Eigen Kracht wordt steeds meer gebruik gemaakt van video’s. In 2012 zijn er tien instructie- en expert opinion-films gemaakt. Vijf zijn inmiddels op de website geplaatst. De andere vijf zijn nog in bewerking.

Fitnessopleidingen & Bijeenkomsten

In 2012 zijn in het kader van de Eigen Kracht-campagne 15 gastlessen gegeven aan vele CIOS’en, ROC’s en particuliere fitnessopleidingen. De Eigen Kracht-bidon wordt daarbij uitgedeeld aan fitnessinstructeurs in opleiding. Daarnaast is driemaal een presentatie gegeven tijdens een fitnesssymposium.

Cleane Kneiters

Cleane Kneiters zijn fitnessers/bodybuilders die bewezen hebben dat je zonder doping een indrukwekkende fysiek kunt opbouwen. Er zijn er in totaal twaalf. Ze staan allen met een achtergrondverhaal en foto’s op de website. Anderen kunnen het goede voorbeeld volgen en zich hierbij aansluiten. 

Artikelen

Al sinds 1997 heeft Eigen Kracht een vaste rubriek in het populaire bodybuildingtijdschrift Sport & Fitness Magazine. Onder eigen redactionele verantwoordelijkheid verstrekt de Dopingautoriteit in ieder nummer objectieve informatie over dopinggeduide middelen en zaken die er mee te maken hebben. Alle verschenen artikelen worden ook op www.eigenkracht.nl geplaatst, zodat de informatie steeds beschikbaar blijft. In 2011 is de uitgave gestopt, maar in 2012 is het weer verschenen. In 2012 zijn vier artikelen geplaatst.

Ook zijn twee artikelen in Fitness Expert verschenen en zijn bijdragen geleverd aan andere bladen.

Advertenties

In alle in 2012 verschenen nummers van Sport & Fitness is de mannenadvertentie van de Eigen Kracht-campagne geplaatst.

Anabolenpoli

Regelmatig werden cosmetische sporters met medische klachten c.q. vragen doorverwezen naar de anabolenpoli in het Kennemer Gasthuis in Haarlem. Ook werd er standaard aandacht aan besteed in ons eigen artikel in Sport & Fitness. In 2012 is in de Sport & Fitness een artikel geheel gewijd aan de Anabolenpoli.

Samenwerking fitnessbranche

Op 22 april 2012 is er een convenant tussen de Dopingautoriteit en Fit!vak getekend.  Hierbij is afgesproken meer en concreter samen te werken ten aanzien van antidoping in fitnesscentra. Halfjaarlijks is er overleg tussen de Dopingautoriteit en Fit!vak over de voortgang.

In het kader van een Europees project Fitness against Doping is er samengewerkt met de European Health & Fitness Association (EHFA), coördinator van dit project. Ook met de EHFA is afgesproken nader samen te werken om tot een beter preventiebeleid op dopinggebied te komen. Er wordt deelgenomen aan een Technical Expert Group for Anti-Doping van de EHFA.

Boek Doping, de nuchtere feiten

In 2000 verscheen het boekje Drug Info, doping. Harde feiten over doping. Aangezien het boekje verouderd is, is gestart met een nieuwe en verbeterde uitgave. In 2011 en 2012 is veel onderzoek gedaan en tekst geschreven voor dit nieuwe boek. Het boek zal in 2013 verschijnen.

Europees project Strategy for Stopping Steroids

Op initiatief van Anti-Doping Denemarken is met vier andere landen (Zweden, Cyprus, Polen en Nederland) subsidie verkregen bij de Europese Commissie. Het betrof een project waarbij kennis en ervaringen uit betreffende landen wordt gebundeld om zo te komen tot een betere strategie tegen anabolengebruik. Het project liep vanaf april 2011 en eindigde met een congres op 19 en 20 maart 2012 in Kopenhagen. De bevindingen in het project zijn vastgelegd in een rapport.

Naar aanleiding van de samenwerking heeft de Zweedse projectpartner (STAD) op 13 september een werkbezoek gebracht aan de Dopingautoriteit.

Begeleidend personeel

Naast sporters is de afgelopen jaren steeds meer aandacht uitgegaan naar diverse begeleiders van sporters. Zij kunnen in zowel positieve als negatieve zin een belangrijke rol spelen. Vooral de trainer/coach heeft een prominente rol. Daarnaast zijn sport(para)medici belangrijk.

Brochure Rondom Begeleiding

De brochure, getiteld Rondom begeleiding. Hoe ouders, trainer-coaches en andere sportbegeleiders kunnen bijdragen aan een dopingvrije sport is wederom op grote schaal verspreid bij voorlichtingsbijeenkomsten, (bij)scholingen en outreaches. In 2013 zal de brochure een gewijzigde herdruk krijgen en in de huisstijl van 100% Dope Free worden uitgegeven.

In december 2012 is de folder Blijf Negatief meegestuurd met het blad NLcoach (oplage 8.000).

Trainer/coach opleidingen

In samenwerking met de Academie voor Sportkader van NOC*NSF en enkele sportbonden is een algemene module voor coachopleidingen van niveau 3 en 4 vervaardigd, inclusief een sporttakoverstijgende e-learning module die zowel geschikt is voor niveau 3 als niveau 4 Coach-opleidingen. Deze e-learning module bestaat uit een teaser/introductie, een kennistest, een viertal dilemma’s en een onderdeel het gouden pad, waarbij steeds de juiste beslissing moet worden gemaakt en waarbij men ook feedback krijgt. In 2012 is eenmaal de generieke module voor niveau 3 gegeven. De gemaakte video’s van deze module worden ook in de andere coach-opleidingen gebruikt.

Presentaties en outreaches

Er zijn presentaties verzorgd bij diverse opleidingen en bijscholingen, zoals de Masteropleiding Sportfysiotherapie, twee opleidingen Sportdiëtetiek, KNWU-opleidingen voor ploegleider, soigneur en coach niveau 4, de minor Sportmanagement van de Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Vrije Tijd, Sportpsychologie van de Radboud Universiteit Nijmegen, de KNSB-opleiding coach niveau 4, de NTTB-opleiding coach 4, en de Nederlandse Boksbond coachopleiding niveau 3. Daarnaast is er een outreach geweest tijdens het Nationaal Coach Congres op 14 december.

Algemeen pubiek

www.dopingautoriteit.nl

In februari 2012 is de vernieuwde corporate website online gegaan. Op de site is veel aangepast en uitgebreid en zijn nieuwe functionaliteiten beschikbaar gekomen. Op de website vormen ANP-nieuwsberichten een belangrijk deel van de actuele informatievoorziening. Deze nieuwsberichten over doping worden direct na verschijning op de website geplaatst. In 2012 zijn er totaal 601 ANP-nieuwsberichten (gecorrigeerd voor verbeterde berichten) op de site gezet. In 2012 werden 26 eigen berichten op de site geplaatst.

Naast actualiteiten over doping is er algemene informatie te vinden over de dopinglijst, over de campagnes die de Dopingautoriteit voert en over de eigen organisatie. In een apart servicegedeelte kunnen sporters hun dispensaties aanvragen, bestaat er een gedeelte voor het aanleveren van whereabouts van topsporters en is de NZVT-database ondergebracht.

Doping E-maillijn

De Doping Infolijn is hét frontoffice van de Dopingautoriteit, waarachter bij toerbeurt vier operators dienst hebben. Per 1-1-2012 is de telefonische infolijn gestopt en kan men alleen een e-mail sturen. Daarom is de naam veranderd in Doping E-maillijn. Alle inhoudelijke vragen worden per werkdag afgehandeld en anonieme in een database geregistreerd.

In 2012 was het totaal aantal e-mails 995, terwijl dat in 2011 941 was voor zowel de e-mails als de telefoontjes. Dit betekende dus een stijging van 6%. Zie voor alle kerngegevens de tabel.

Perscontacten

Jaarlijks wordt er een persbijeenkomst gehouden voor de nationale pers. Deze vond plaats op 4 december 2012.

In de loop van het jaar werden 26 Persberichten gepubliceerd.

Daarnaast waren er ruim 500 individuele perscontacten, zowel met de schrijvende pers als met zendgemachtigden.